Κάποτε, όλοι ήξεραν που να βρουν την Γκιλέν Μάξγουελ –η πρώην υπασπιστής του δισεκατομμυριούχου Τζέφρι Έπσταϊν ήταν ένα σταθερό σημείο αναφοράς στα πιο μοντέρνα σαλόνια του Μανχάταν. Με μια εντυπωσιακή λίστα επαφών, συμπεριλαμβανομένων του πρίγκιπα Άντριου και της Τσέλσι Κλίντον, ήταν τακτική στους εράνους, στις νέες κυκλοφορίες βιβλίων και στους γάμους της σοσιαλιτέ.
Το τελευταίο μέρος που θα περίμενε κανείς να τη δει ήταν σε ένα μπεργκεράδικο εμπορικού κέντρου στο Λος Άντζελες, όπου η 62χρονη σήμερα πλέον Γκιλέν, φωτογραφήθηκε το 2019, λίγες μέρες μετά την αυτοκτονία του Έπσταϊν στη φυλακή της Νέας Υόρκης, όπου κρατούνταν με την κατηγορία της σεξουαλικής διακίνησης ανήλικων κοριτσιών.
Ένα πράγμα είναι σίγουρο -Για δεύτερη φορά, η ζωή της Γκιλέν έχει γυρίσει ανάποδα με το θάνατο ενός αμφιλεγόμενου και ισχυρού άνδρα.
Ο θάνατος του «Τεφλόν» πατέρα
Έχουν περάσει πάνω από 30 χρόνια από τότε που ο πατέρας της, ο βαρόνος του Τύπου, Ρόμπερτ Μάξγουελ, βρέθηκε νεκρός στο γιοτ του με το όνομα «Λαίδη Γκιλέν» των 15 εκατομμυρίων λιρών, στα ανοιχτά των Καναρίων Νήσων, σε ηλικία 68 ετών. Ακόμη και τώρα γίνεται λόγος για αυτοκτονία ή δολοφονία – ίσως από τη Μοσάντ, την Ισραηλινή Υπηρεσία Πληροφοριών-, τίποτα δεν έχει σιγουρευθεί.
«Ήταν ένας άνθρωπος που δεν μπορούσε να αντιμετωπίσει την παραβατικότητα της φυλακής, του να γίνει ψεύτης και κλέφτης. Και ήξερε πολύ καλά ότι ερχόταν,» λέει το 2019 ο Roy Greenslade, πρώην συντάκτης μιας από τις εφημερίδες του Μάξγουελ, την Daily Mirror. «Έτσι, υποστηρίζω την αυτοκτονία. Πιστεύω ότι ο Μάξγουελ έδωσε τέλος στη ζωή του».
Αλλά ο Ken Lennox, τότε ο ανώτερος φωτογράφος του Mirror, ο οποίος είδε το γυμνό πτώμα του εκδότη λίγο μετά την ανάσυρσή του από τη θάλασσα, ήταν πεπεισμένος: Ήταν ένα ατύχημα.
«Συνήθιζε να σηκώνεται τη νύχτα και να κατουρά πάνω από την πρύμνη του πλοίου. Όλοι το ήξεραν αυτό. Και ζύγιζε περίπου 140 κιλά τότε. Τα κάγκελα ήταν από συρματόπλεγμα. Έτσι νομίζω ότι έχασε την ισορροπία του, επειδή ήταν βαρύτατος και ψηλός» λέει ο Lennox, το 2019. «Ήταν ο άνθρωπος από το Τεφλόν. Δε νομίζω ότι αυτοκτόνησε».
Δείτε το βίντεο με τη ζωή του «Τεφλόν» Μάξγουελ
«Μάξγουελ: Ο Ληστής»
Έντονος, εκφοβιστικός και με βαθιά, ζωηρή φωνή, ο Μάξγουελ ήταν μια τεράστια μορφή στη βρετανική, κοινωνική ζωή. Εκτός από την Mirror Group Newspaper και την New York Daily News, πολλές από τις επιχειρήσεις του ήταν οι ποδοσφαιρικοί σύλλογοι Oxford United και Derby County. Διέφυγε από την εξαθλίωση ως Τσεχοσλοβάκος πρόσφυγας για να γίνει ένας παρασημοφορημένος ήρωας πολέμου, επιχειρηματίας, βουλευτής των Εργατικών και στη συνέχεια μεγιστάνας των μέσων ενημέρωσης, συγκεντρώνοντας ιδιωτικά αεροσκάφη, ελικόπτερα και Rolls-Royc καθ’ οδόν.
Ο θάνατός του στις 5 Νοεμβρίου του 1991 συγκλόνισε τη χώρα. Το σοκ έγινε οργή λίγες εβδομάδες μετά την ανακάλυψη τρύπας ύψους 460 εκατ. λιρών στα συνταξιοδοτικά ταμεία των επιχειρήσεών του. Δανειολήπτης απίστευτης κλίμακας, είχε εισβάλει παράνομα στα ταμεία για να στηρίξει την αυτοκρατορία του, η οποία βρισκόταν στο χείλος της κατάρρευσης. Τα πρωτοσέλιδα όπως «Ο Άνθρωπος που έσωσε τη Mirror» αντικαταστάθηκαν γρήγορα από τα «Μάξγουελ: Ο Ληστής».
Προσγειώθηκαν σε μια αεροπορική βάση και ο Lennox μπήκε σε ένα δωμάτιο. «Και ήταν και ο Μάξγουελ εκεί. Εντελώς γυμνός, ξαπλωμένος σε ένα στρώμα θαλάσσης με ένα σεντόνι από κάτω του. Και ξέρω ότι ακούγεται τρελό, αλλά έδειχνε μια χαρά»
«Έμοιαζε σαν να ήταν ακόμα ζωντανός»
Ο Lennox βρέθηκε στην καρδιά αυτού του δράματος όταν στάλθηκε για να βοηθήσει τη χήρα του Μάξγουελ, τη Μπέτι, καθώς πέταξε με ιδιωτικό τζετ στα Κανάρια Νησιά. Κατά την απογείωση, ο σύζυγός της ήταν ακόμα αγνοούμενος στη θάλασσα. Στα μέσα της πτήσης, θυμάται ο Lennox, τον κάλεσε στο πιλοτήριο ο συγκυβερνήτης. Ένα πτώμα βρέθηκε στον Ατλαντικό από έναν ψαρά. Οι Ισπανοί δεν ήταν σίγουροι ότι ήταν ο Μάξγουελ. Ο Lennox συμφώνησε να το δει πρώτος για να γλιτώσει την άσκοπη αγωνία της χήρας του σε περίπτωση που δεν ήταν ο σύζυγός της.
Προσγειώθηκαν σε μια αεροπορική βάση και ο Lennox μπήκε σε ένα δωμάτιο. «Και ήταν και ο Μάξγουελ εκεί. Εντελώς γυμνός, ξαπλωμένος σε ένα στρώμα θαλάσσης με ένα σεντόνι από κάτω του. Και ξέρω ότι ακούγεται τρελό, αλλά έδειχνε μια χαρά. Τα μαλλιά του γλιστρούσαν πάνω στην επιδερμίδα του. Έμοιαζε σαν να ήταν ακόμα ζωντανός». Εκτός από μια αμυχή στον αριστερό του ώμο, το σώμα του Μάξγουελ ήταν χωρίς ένα σημάδι, θα πει ο Lennox.
Υπέγραψε ένορκη δήλωση ότι ήταν, πράγματι, ο εκδότης. «Έπειτα μου ζήτησαν να περάσω και να σταθώ στο πλευρό του Μάξγουελ. Εκεί ήταν, τοποθετημένος οριζόντια μπροστά μου. Κράτησα την ένορκη κατάθεση και με φωτογράφισαν με τον Ρόμπερτ από κάτω. Έτσι, κάπου στα ισπανικά αρχεία, υπάρχει μια φωτογραφία μου με το πτώμα του Μάξγουελ».
Το κορίτσι του μπαμπά
Οι φήμες άρχισαν αμέσως. Μια έρευνα που αργότερα κατέγραψε θάνατο από καρδιακή προσβολή και τυχαίο πνιγμό (αν και τρεις παθολόγοι διαφώνησαν για την ακριβή αιτία θανάτου) απέτυχε να καταστείλει τις φήμες.
«Με έπαιρναν τηλέφωνο και άκουγα όλες τις θεωρίες συνωμοσίας. “Πιστεύεις ότι ο Μάξγουελ χτυπήθηκε; Είδες κανένα σημάδι τρυπήματος πίσω από τα αυτιά του;”. “Ήταν όμως αγνώριστος, εκτός από εκείνη τη γρατζουνιά στον ώμο του»», θα θυμηθεί ο Lennox.
Η Μπέτι, πλήρως ελεγχόμενη από ηρεμιστικά, θα αναγνωρίσει επίσημα τον σύζυγό της. Λίγο αργότερα, ο Γκιλέν μπήκε με φόρα στο δωμάτιο. «Ήταν πολύ, πολύ αναστατωμένη. Θα μπορούσατε να πείτε, αυτό ήταν το ‘κορίτσι του μπαμπά’. Ήταν απαρηγόρητη. Δεν μπορούσε να μιλήσει. Όταν είδε τη μητέρα της, τα γόνατά της λύγισαν», θυμάται ο Lennox. «Ήταν πραγματικά συντετριμμένη. Πήγαιναν παντού μαζί μπαμπάς και κόρη. Στα γενέθλια του Έλτον Τζον, σε ποδοσφαιρικούς αγώνες. Ήταν πάντα εκεί, κρατιόταν από πάνω του. Τον αποκαλούσε “μπαμπά μου” όλη την ώρα».
Οι επιπτώσεις από το θάνατο του Μάξγουελ άφησαν τη φήμη της οικογένειάς του υπό κατάρρευση. Επίσης, κάθισε δύο από τους γιους του, τον Ίαν και τον Κέβιν, στο εδώλιο του κατηγορουμένου, όπου υπερασπίστηκαν με επιτυχία τους εαυτούς τους το 1996 ενάντια σε κατηγορίες απάτης που προέκυψαν από τους ρόλους τους στις εταιρείες του πατέρας τους.
Ο Ίαν και ο Κέβιν, όπως και όλα τα παιδιά του Μάξγουελ, συχνά έπεφταν θύματα εκφοβισμού από έναν πατέρα που δεν σκεφτόταν να τα επαινέσει δημόσια (αν και στη Γκιλέν, προφανώς, δεν το έκανε τόσο άσχημα)
«Είμαστε η αστυνομία»
Ο Κέβιν έγινε ο μεγαλύτερος χρεοκοπημένος της Βρετανίας, ύψους άνω των 400 εκατ. λιρών, στον απόηχο του σκανδάλου για τις συντάξεις. Η τότε σύζυγός του, Παντόρα, μητέρα των επτά παιδιών τους, έκανε μια πολύχρωμη cameo εμφάνιση κατά την ημέρα της σύλληψης του Κέβιν. Ακούγοντας ένα χτύπημα νωρίς το πρωί στην πόρτα και υποθέτοντας ότι είναι δημοσιογράφοι, χτύπησε ένα παράθυρο στην κρεβατοκάμαρα και φώναξε: «Τσακίσου ή θα καλέσω την αστυνομία». «Είμαστε η αστυνομία» ήρθε η απάντηση. «Αυτό ήταν ανεκτίμητο», λέει ο Lennox, ο οποίος ήταν μεταξύ των δημοσιογράφων που ειδοποιήθηκαν να δουν τη σύλληψη.
«Η δίκη του Ρόμπερτ Μάξγουελ αν είχε επιστρέψει στη ζωή και αντιμετώπισε την κατάσταση θα ήταν ένα αξέχαστο, καταπληκτικό θέατρο, μια τρομερή παράσταση» λέει ο Greenslade, συγγραφέας του βιβλίου «Maxwell: The Rise and Fall of Robert Maxwell and His Empire».
Ο Ίαν και ο Κέβιν, όπως και όλα τα παιδιά του Μάξγουελ, συχνά έπεφταν θύματα εκφοβισμού από έναν πατέρα που δεν σκεφτόταν να τα επαινέσει δημόσια (αν και στη Γκιλέν, προφανώς, δεν το έκανε τόσο άσχημα). «Ένιωσα ότι αυτή ήταν μια δίκη μέσω πληρεξουσίου για τον Μάξγουελ», θα πει ο Greenslade, ο οποίος παρευρέθηκε κάθε μέρα της οκτάμηνης δίκης των αδελφών και ήταν ευχαριστημένος όταν αθωώθηκαν.
Η είσοδος στην ελίτ με τις πλάτες του μπαμπά
Για την μορφωμένη στην Οξφόρδη Γκιλέν, το μικρότερο από τα εννέα παιδιά του, τα χρήματα του Μάξγουελ παρείχαν κύρος και το τέλειο εισιτήριο για την ελίτ. Εργάστηκε ως υποδοχή στη Νέα Υόρκη αρχικά για να ανοίξει το δρόμο του πατέρα της όταν αγόρασε την Daily News. Μετά το θάνατό του, έκανε τη Νέα Υόρκη σπίτι της. Σύντομα έγινε μέρος του στενού κύκλου του Έπσταϊν και παρέμεινε εκεί για περισσότερο από μια δεκαετία. Οι δύο τους ήρθαν κοντά από την πρώτη στιγμή.
Λέγεται ότι διευκόλυνε τις κοινωνικές επαφές του Έπσταϊν, πετώντας μαζί του στο ιδιωτικό του τζετ και διοργανώνοντας δείπνα για σημαίνοντες ανθρώπους στα σπίτια του. Ένας γνωστός της την περιέγραψε ως «μισή πρώην ερωμένη, μισή υπάλληλο, μισή καλύτερη φίλη και σταθεροποιητή». Ο Έπσταϊν την περιέγραψε, σε ένα προφίλ του Vanity Fair το 2003, ως την «καλύτερη φίλη» του.
Αφού δήλωσε ένοχος το 2008 για απόπειρα πορνείας και υπηρέτησε 13 μήνες, φαίνεται ότι η Γκιλέν προχώρησε, αν και παρέμεινε στο κοινωνικό κύκλωμα της Νέας Υόρκης. Ίδρυσε το μη κερδοσκοπικό Σχέδιο TerraMar για τη διατήρηση των ωκεανών το 2012, αλλά το έκλεισε απότομα το 2019. Τότε όλοι αναρωτιόντουσαν πώς συντηρεί τον εαυτό της.
Ακόμα δεν είχε κατηγορηθεί από τις Αρχές. Οι ισχυρισμοί από τους κατηγόρους του Έπσταϊν ότι τον βοήθησε στην προμήθεια κοριτσιών είχαν απορριφθεί επανειλημμένα.
Το 2021, τελικά, η 60χρονη τότε Γκιλέν κρίθηκε ένοχη για εμπορία ανηλίκων με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευση και κακοποίηση για λογαριασμό του Τζέφρι Έπσταϊν και καταδικάστηκε σε κάθειρξη 20 ετών από το δικαστήριο της Νέας Υόρκης.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του, ήταν καλός φίλος με το Ισραήλ, επενδύοντας σημαντικά στις εκδόσεις, τις φαρμακευτικές εταιρείες και τις εταιρείες υπολογιστών στη χώρα
Τον σκότωσε η Μοσάντ;
Ο Ρόμπερτ Μάξγουελ, ένα από τα επτά παιδιά των εβραίων γονέων του, γεννήθηκε ως Γιαν Λούντβικ Χοχ στο τσεχοσλοβακικό, ορεινό χωριό Σλατίνσκε Ντόλι, που σήμερα είναι μέρος της Ουκρανίας και είναι γνωστό ως Σολτβίνο. Ισχυρίστηκε ότι δεν είχε ένα ζευγάρι παπούτσια μέχρι που ήταν επτά ετών.
Δραπέτευσε από την ναζιστική κατοχή καταφεύγοντας στην Γαλλία όταν ήταν έφηβος, αλλά έχασε τους γονείς του, τα τέσσερα αδέλφια του και την ευρύτερη οικογένειά του στο Ολοκαύτωμα. Αφού εντάχθηκε στον εξόριστο τσεχοσλοβακικό στρατό, μεταφέρθηκε στη Βρετανία και μπήκε στον βρετανικό στρατό με το όνομα Ivan du Maurier, προφανώς παίρνοντας έμπνευση από μια μάρκα τσιγάρων. Πολέμησε στη Νορμανδία, συνάντησε τη σύζυγό του -μια φοιτήτρια στη Σορβόννη- και κέρδισε τον Στρατιωτικό Σταυρό για τον ηρωισμό στα ολλανδογερμανικά σύνορα -το παράσημο καρφώθηκε στο στήθος του από τον στρατάρχη Μοντγκόμερι.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του, ήταν καλός φίλος με το Ισραήλ, επενδύοντας σημαντικά στις εκδόσεις, τις φαρμακευτικές εταιρείες και τις εταιρείες υπολογιστών στη χώρα. Κατηγορήθηκε ότι ήταν Ισραηλινός κατάσκοπος με μανιώδεις διαψεύσεις και νομικές απειλές. Τέτοιες εικασίες αναζωπυρώθηκαν και πάλι μετά το θάνατό του, όταν του έγινε μια κρατική κηδεία στο Ισραήλ, στην οποία παραβρέθηκαν ο πρωθυπουργός, Γιτζάκ Σαμίρ και ο πρόεδρος, Τσάιμ Χέρζογκ, και θάφτηκε στην Ιερουσαλήμ στο Όρος των Ελαιών. Οι συνωμοσιολόγοι ισχυρίστηκαν ξεκάθαρα ότι η Μοσάντ τον σκότωσε επειδή το Ισραήλ του αρνήθηκε δάνειο και απείλησε να προβεί σε αντίποινα.
«Ο άπιαστος Τσέχος»
Ο Lennox ήταν στο ιδιωτικό τζετ που μετέφερε την Μπέτι και το σώμα του συζύγου της στο Ισραήλ. Το πλήρωμα πάλεψε για να φορτώσει το μεγάλο φέρετρο στο μικρό αεροπλάνο, και τελικά αναγκάστηκε να το τοποθετήσει από γωνία 45 μοιρών, σε καθαρή θέα προς τους επιβάτες, θυμάται. Σε ένα σημείο, κοιτάζοντας πίσω, η Μπέτι παρατήρησε: «Κεν, τι πιστεύεις; Ο Ρόμπερτ στέκεται στο κεφάλι ή τα πόδια του εκεί πίσω;». «Και είπα: “Λοιπόν, Μπέτι, είναι πάντα προσγειωμένος στα πόδια του” Και απλά τη θυμάμαι να σκάει στα γέλια» θα σχολιάσει ο Lennox.
Ο Μάξγουελ επέζησε από πολλές αναποδιές. Το 1971, μια έρευνα του Υπουργείου Εμπορίου και Βιομηχανίας που ερευνούσε μια προσφορά εξαγοράς στην εκδοτική εταιρεία του Pergamon Press κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο Μάξγουελ «δεν είναι κατά τη γνώμη μας ένα πρόσωπο που μπορεί να βασιστεί για να ασκήσει τη σωστή διαχείριση μιας εισηγμένης εταιρείας». Αυτό θα ήταν μια καταστροφική οπισθοδρόμηση για πολλούς, αλλά όχι για τον άνθρωπο που το Private Eye αποκάλεσε «ο άπιαστος Τσέχος».
Μετά τον πόλεμο, έχοντας αλλάξει το όνομά του για άλλη μια φορά, ο Ρόμπερτ Μάξγουελ προσπάθησε να αναδημιουργήσει την οικογένεια που είχε χάσει. Από τα εννέα παιδιά του με τη Μπέτι, ο πρωτότοκος Μιχαήλ πέθανε σε ηλικία 23 ετών, μετά από αρκετά χρόνια σε κώμα από τροχαίο δυστύχημα, και μια κόρη, η Καρίν, πέθανε από λευχαιμία σε ηλικία τριών ετών. Με εξαίρεση την Γκιλέν, τα υπόλοιπα παιδιά του είναι μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Ο Ίαν, 66 ετών και ο Κέβιν, 64 ετών, φέρονται να δημιούργησαν μια οργάνωση παρόμοια με την Εμπιστοσύνη του Πρίγκιπα (Prince’s Trust) στην Ελλάδα.
Ο «χοντρός απατεώνας»
Μεγάλωσαν στο σπίτι τους, το αρχοντικό της Οξφόρδης, Headington Hill Hall, μισθωμένο από το δημοτικό συμβούλιο της Οξφόρδης, το οποίο ο Μάξγουελ περιέγραψε ως «το καλύτερο συμβούλιο της χώρας». Αλλά τα κυριακάτικα οικογενειακά γεύματα ήταν σπάνια χαρούμενα. Λέγεται ότι ταπείνωνε τελετουργικά τα παιδιά του με τη σειρά, ένα κάθε βδομάδα.
Η Παντόρα, η οποία φέρεται να αναφέρεται στον πρώην πεθερό της ως ο «χοντρός απατεώνας», έχει μιλήσει για τη σωματική τιμωρία που υπέστη ο Κέβιν ως παιδί. Ο Greenslade ήταν μάρτυρας των δημόσιων επιπλήξεων του Μάξγουελ προς τον Ίαν. Στην αυτοβιογραφία της, η Μπέτι, η οποία πέθανε σε ηλικία 92 ετών το 2013, περιέγραψε τον Μάξγουελ ως τρομακτικό, άπιστο και συχνά απόντα. Αλλά επέμεινε ότι δεν ήταν «το έκφυλο τέρας» που πολλοί είπαν ότι ήταν.
Για να καταλάβεις τον Μάξγουελ, λέει η Τζούλια Λάνγκτον, η πολιτική συντάκτρια του Mirror για πέντε χρόνια, «πρέπει να τον σκεφτείς ως μια πολυπροσωπικότητα. Ήταν ο μεγιστάνας της Πόλης, ο νταής, ο επίδοξος πολιτικός, ο Εβραίος μπαμπάς». Η Λάνγκτον ταξίδεψε τον κόσμο μαζί του και τον βρήκε συναρπαστικό. «Ήταν πολύ πομπώδης, πολύ επιρρεπής σε κολακεία, πολύ ματαιόδοξος. Η πρώτη μου αντίδραση όταν πέθανε ήταν ότι δεν μπορούσα να σκεφτώ κάποιον λιγότερο πιθανό να αυτοκτονήσει. Νομίζω ότι γλίστρησε».
Τρομοκρατούσε το προσωπικό
Ο Greenslade απορρίπτει επίσης τη θεωρία της δολοφονίας. Έχοντας πάρει συνέντευξη από τον πλοίαρχο και το πλήρωμα της Λαίδης Γκιλέν, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι κανείς δεν θα μπορούσε να επιβιβαστεί εκείνη τη μοιραία νύχτα.
Δεν έχει καλές αναμνήσεις από την εποχή του με τον Μάξγουελ, από το 1989 έως τις αρχές του 1991. Η πρώτη τους συνάντηση, πριν προσληφθεί, ήταν σε ένα δείπνο σε ένα καζίνο του Λονδίνου. «Συμπεριφερόταν άγρια, πετώντας όλα τα μαχαιροπίρουνα και τα πιατικά από το τραπέζι, λέγοντας ότι ήταν κακώς τοποθετημένα». Λεηλατούσε τους ανθρώπους ενώ ο Greenslade έλειπε, έπαιζε παιχνίδια στο μυαλό τους, τρομοκρατούσε το προσωπικό του. Συνήθιζε να ουρεί από την κορυφή του κτιρίου της Mirror και ήταν γνωστό ότι αφήνει την πόρτα ανοιχτή όταν χρησιμοποιούσε την τουαλέτα του γραφείου του.
Το προσωπικό συχνά τον έβλεπε να προσπαθεί να εντυπωσιάσει σημαντικούς επισκέπτες, σηκώνοντας το τηλέφωνο και γρυλίζοντας: «Πάρτε μου τον Λευκό Οίκο. Δώσε μου το νούμερο 10». Κάποτε, θυμάται ο Greenslade, σε μια φιλανθρωπική παράσταση, ο Μάξγουελ ανέβηκε στη σκηνή για να υποδείξει σε μια prima ballerina πώς να κάνει μια χορευτική κίνηση. «Αυτή ήταν η φύση του θηρίου. Ένα είδος ψυχοπαθούς, πιθανώς οριακής ψυχοπαθούς προσωπικότητας».
«Ήταν ένας άντρας, που ανακαλύφθηκε πλήρως, που δεν μπορούσε να διαφύγει και δεν μπορούσε να μπλοφάρει. Όπως και ο Έπσταϊν, τελικά» συμπλήρωσε ο Greenslade.
*Με στοιχεία από theguradian.com