Στην ευθεία σύνδεση της ευρωπαϊκής προοπτικής της Αλβανίας με την υπόθεση του εκλεγμένου δημάρχου Χιμάρας, στην οποία η ελληνική πλευρά δεν καταγράφει την παραμικρή πρόοδο με τον Φρέντι Μπελέρη κρατούμενο στις φυλακές Δυρραχίου χωρίς να έχει ορκιστεί, επιμένει η Ελλάδα.
Η Αθήνα και τα Τίρανα βρίσκονται στα «κόκκινα» με εκ διαμέτρου αντίθετες «αναγνώσεις» και διαφορετικές εκτιμήσεις για τη συνέχεια.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Έντι Ράμα βρέθηκαν χθες το βράδυ στην ίδια αίθουσα του δείπνου της συνόδου ΕΕ – Δυτικών Βαλκανίων στις Βρυξέλλες, χωρίς να μπορεί να διαλυθεί η σκιά που σκεπάζει τις ελληνοαλβανικές σχέσεις και με τις δύο πλευρές αμετακίνητες από τη στάση τους.
Δίπλα – δίπλα
Πάντως οι δύο ηγέτες περπάτησαν μαζί, δίπλα – δίπλα, προς το σημείο της «οικογενειακής φωτογραφίας» των ηγετών της ΕΕ και των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων και είχαν έστω και στα… πεταχτά μια σύντομη συζήτηση. Αργότερα, ο Μητσοτάκης επανέλαβε στους ομολόγους του, σύμφωνα με πληροφορίες, ότι το θέμα ανάληψης καθηκόντων από τον Μπελέρη και το δικαίωμά του σε μια δίκαιη δίκη δεν αποτελεί διμερές ζήτημα Ελλάδας – Αλβανίας.
Κατά τις ίδιες πηγές, τόνισε την ειλικρινή διάθεση να επιλυθεί το ζήτημα, τονίζοντας ότι η Ελλάδα ήταν από τους πρωτεργάτες της ενταξιακής προοπτικής των Δυτικών Βαλκανίων.
Στο μεταξύ οι πιέσεις προς την Αθήνα να ρίξει τους τόνους για το θέμα Μπελέρη εντείνονται και έρχονται από πολλαπλές κατευθύνσεις, καθώς οι μεγάλοι «πονοκέφαλοι» των ευρωπαίων προκύπτουν από αλλού. Εξάλλου ο Μητσοτάκης τονίζει προς πάσα κατεύθυνση – κυρίως προς τις ευρωπαϊκές συμμαχικές πρωτεύουσες – ότι η υπόθεση Μπελέρη εμπίπτει στο ευρωπαϊκό κεκτημένο, καθώς αφορά την «αδιαπραγμάτευτη αρχή» του σεβασμού στο κράτος δικαίου.
Εξού και η Αθήνα δεν φαίνεται πρόθυμη να πάρει πίσω τη σαφή προειδοποίησή της πρωτίστως προς τη γείτονα χώρα αλλά δευτερευόντως και προς ευρωπαίους που θα ήθελαν μεγαλύτερες ταχύτητες στις διαδικασίες με την Αλβανία (και πάντως όχι βέτο και προσκόμματα) ότι δεν θα συναινέσει σε οποιοδήποτε επόμενο στάδιο των ενταξιακών διαπραγματεύσεων εφόσον δεν καταγράψει θετική εξέλιξη από την αλβανική πλευρά.
Ένα τέτοιο στάδιο μπορεί να δρομολογηθεί μάλιστα ακόμα και μέσα στο επόμενο μήνα, χρόνος που, σύμφωνα με την οπτική της ελληνικής πλευράς, είναι ικανός για να υπάρξει κάποιο θετικό σημάδι.
Η Αθήνα τονίζει ότι ήδη έκανε μια κίνηση καλής θέλησης όταν συναίνεσε στην απελευθέρωση της επιστολής της ΕΕ προς τα Τίρανα (που την κρατούσε σε αναμονή, δεχόμενη και τότε πιέσεις) ως το πρώτο βήμα έναρξης των διαπραγματεύσεων. Εκεί σταματούν οι θετικές ενέργειές της, όπως επιβεβαιώνουν αρμόδιες πηγές, καθώς η «μπάλα» βρίσκεται στο γήπεδο της Αλβανίας.
Αυτό που θέλει η Αθήνα είναι έστω να αναλάβει καθήκοντα ο Μπελέρης, χωρίς καμία παρέμβαση στην ανεξάρτητη δικαιοσύνη ή στην έκβαση της δίκης του.
Βερολίνο, Μαδρίτη και άλλοι
Μηνύματα για ελαστική στάση ή ανοχή της Αθήνας απέναντι στην υπόθεση Μπελέρη δεν έχουν καταγραφεί μόνο από την πλευρά του Βερολίνου, στο οποίο ποντάρει ο Ράμα. Είναι επιπλέον η Ρώμη που διατηρεί προνομιακές σχέσεις με τα Τίρανα (ενδεικτική και η προσέγγιση για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών), αλλά εσχάτως και η Μαδρίτη (η Ισπανία έχει την προεδρία του συμβουλίου της ΕΕ) καθώς και η Βιέννη.
Είναι ενδεικτικές οι χθεσινές τοποθετήσεις του καγκελάριου Όλα Σολτς στη γερμανική Βουλή, όταν μίλησε ακόμα και για ειδική πλειοψηφία στην ενταξιακή πορεία της Αλβανίας, αναφερόμενος προφανώς σε μελλοντικά στάδια καθώς προσώρας απαιτείται ομοφωνία. «Είναι ο καιρός να δούμε όλοι τη μεγάλη εικόνα – και αυτό ισχύει για τις υποψήφιες χώρες και για τα κράτη – μέλη της ΕΕ», είπε ο Σολτς, παρέχοντας ευθεία στήριξη στον Ράμα.
«Πολιτική απόφαση»
«Η αποτροπή της ορκωμοσίας του εκλεγμένου δημάρχου αποτελεί συνειδητή πολιτική απόφαση της αλβανικής κυβέρνησης που αντικατοπτρίζει την περιφρόνησή της για τις θεμελιώδεις αρχές του κράτους δικαίου», είναι το μήνυμα που η Αθήνα θέλει να… ακούν και οι ευρωπαίοι εταίροι, στο φόντο παρασκηνιακών πιέσεων για συμβιβασμούς. Ομως η Αθήνα δεν διαβλέπει περιθώρια για δικές της οπισθοχωρήσεις, όταν επιμένει να ορίζει το θέμα Μπελέρη ως «βαθύτατα ευρωπαϊκό».
Αθήνα και Τίρανα εισήλθαν σε συγκρουσιακή τροχιά από τον περασμένο Αύγουστο όταν από τη βαλκανική σύναξη που οργάνωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης απουσίαζε ο Εντι Ράμα. Δύο μήνες μετά, παρά το τετ α τετ των δύο ηγετών στα Τίρανα, είχαν αποτυπωθεί αφενός η μεγάλη απόσταση από την εξεύρεση λύσης, αφετέρου η οπτική της Αθήνας ότι η διέξοδος στο θέμα Μπελέρη λειτουργεί ως «αναγκαία προϋπόθεση» προκειμένου η Ελλάδα να κάνει επόμενα βήματα.
Τα συμπεράσματα
«Θέλουμε αυτές τις χώρες στην ΕΕ» είπε χθες ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ και σχολίασε για τα Δυτικά Βαλκάνια ότι «αναμένουμε περισσότερες μεταρρυθμίσεις ειδικά στον τομέα του κράτους δικαίου και στον τομέα της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης». Οπως αναφέρεται για την Αλβανία, στα συμπεράσματα που εγκρίθηκαν για τη διεύρυνση της Ευρώπης στο προχθεσινό Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων, η χώρα καλείται «να εντείνει τις προσπάθειες για να ενισχύσει την προστασία» των θεμελιωδών δικαιωμάτων και των δικαιωμάτων των ατόμων που ανήκουν σε μειονότητες σε «συνάρτηση με τις ευρωπαϊκές αξίες».
Επίσης το συμβούλιο ενθαρρύνει την Αλβανία στην «εφαρμογή μιας συνολικής μεταρρύθμισης του τομέα της γης» και στην «εδραίωση των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας με διαφανή τρόπο». Επιπλέον, καλείται η Αλβανία να ολοκληρώσει «όλες τις διαδικασίες που σχετίζονται με την εθνική απογραφή σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα».
