Σε μια εποχή γενικής ευημερίας, περισσότερα από 69 εκατομμύρια παιδιά ζουν σε συνθήκες φτώχειας σε ορισμένες από τις πλουσιότερες χώρες του κόσμου. Για τα περισσότερα παιδιά, η φτώχεια δεν ορίζεται απαραίτητα με βάση τα χρήματα αλλά οι έρευνες λαμβάνουν υπόψη χαρακτηριστικά όπως εάν μεγαλώνουν σε ένα σπίτι με αρκετή θέρμανση ή έχουν πρόσβαση σε ένα θρεπτικό γεύμα. Δείχνουν επίσης ότι τα παιδιά φτωχών οικογενειών έχουν λιγότερες πιθανότητες να ολοκληρώσουν μια καλή εκπαίδευση.
Συνολικά, σε 40 χώρες της ΕΕ και του ΟΟΣΑ για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία, η φτώχεια μειώθηκε κατά 8% σε μια περίοδο περίπου επτά ετών, σύμφωνα με την έρευνα του ερευνητικού ινστιτούτου Innocenti, της UNICEF.
Με άλλα λόγια, 6 εκατομμύρια λιγότερα παιδιά ζούσαν σε συνθήκες φτώχειας την περίοδο 2014-2021.
Παγκόσμια κατάταξη
Η χώρα με το χαμηλότερο ποσοστό παιδικής φτώχειας είναι η Δανία, όπου το 9,9% των παιδιών είναι φτωχά. Αντίθετα, περισσότερα από ένα στα τέσσερα παιδιά ζουν σε συνθήκες φτώχειας στη Βουλγαρία, την Κολομβία, την Ιταλία, το Μεξικό, τη Ρουμανία, την Ισπανία, την Τουρκία και τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.
Μια χρυσή ευκαιρία για την αντιμετώπιση της παιδικής φτώχειας που κάποιες χώρες την εκμεταλλεύτηκαν και κάποιες άλλες όχι
Συνολικά, οι χώρες του ΟΟΣΑ γνώρισαν μια περίοδο ευημερίας τα τελευταία χρόνια. Η περίοδος αυτή ξεκίνησε μετά την παγκόσμια ύφεση της περιόδου 2008-2010 και έληξε, για πολλές χώρες, την περίοδο 2019-2021, εξαιτίας των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας (COVID-19) και του πολέμου στην Ουκρανία. Από το 2014 έως το 2021, η γενική ευημερία προσέφερε στις χώρες μια χρυσή ευκαιρία για την αντιμετώπιση της παιδικής φτώχειας και μάλιστα ορισμένες χώρες άρπαξαν την ευκαιρία αυτή, ενώ άλλες την άφησαν να περάσει ανεκμετάλλευτη.
Η Πολωνία, για παράδειγμα, μείωσε την παιδική φτώχεια κατά 38%. Η Σλοβενία, η Λετονία και η Λιθουανία τη μείωσαν περισσότερο από 30%. Αντίθετα, πέντε χώρες – η Γαλλία, η Ισλανδία, η Νορβηγία, η Ελβετία και το Ηνωμένο Βασίλειο – είδαν αύξηση της φτώχειας κατά τουλάχιστον 10%. Για το Ηνωμένο Βασίλειο, η αύξηση ήταν 20%.
Η Ελλάδα στην 31η θέση της κατάταξης
Η χώρας μας, στη νέα έκθεση, καταγράφει σαφή βελτίωση στην αντιμετώπιση της παιδική φτώχειας. Σε σύνολο 40 χωρών βρίσκεται μεν χαμηλά στην κατάταξη (31η) όμως έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο μειώνοντας κατά 17% τη παιδική φτώχεια (2014-2021). Το ποσοστό της Ελλάδας βρίσκεται στο 22,3% δηλαδή, δύο στα δέκα παιδιά ζουν σε καθεστώς παιδικής φτώχειας (2019-2021).
Ο εθνικός πλούτος δεν εγγυάται καταπολέμηση της παιδικής φτώχειας
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης ο εθνικός πλούτος δεν εγγυάται ότι μια χώρα θα δώσει προτεραιότητα στην καταπολέμηση της παιδικής φτώχειας. Πράγματι, υπάρχει μόνο μια ασθενής τάση για τις πλουσιότερες χώρες να έχουν χαμηλότερα ποσοστά παιδικής φτώχειας.
Χώρες με παρόμοιο εθνικό εισόδημα έχουν μερικές φορές πολύ διαφορετικά επίπεδα παιδικής φτώχειας.
Ο εθνικός πλούτος δεν εγγυάται ότι μια χώρα θα δώσει προτεραιότητα στην καταπολέμηση της παιδικής φτώχειας
Χαρακτηριστικά είναι τα παρακάτω παραδείγματα:
Η Ισπανία και η Σλοβενία έχουν παρόμοια επίπεδα κατά κεφαλήν εθνικού εισοδήματος -και οι δύο βρίσκονται στο χαμηλότερο επίπεδο για τις χώρες της ΕΕ και του ΟΟΣΑ- ωστόσο, η Σλοβενία έχει ποσοστό φτώχειας 10%, ενώ η Ισπανία 28%.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν παρόμοιο κατά κεφαλήν εθνικό εισόδημα με τη Δανία. Παρά τη σημαντική βελτίωση το 2021, το μέσο ποσοστό παιδικής φτώχειας των Ηνωμένων Πολιτειών, 26,2%, είναι υπερδιπλάσιο του ποσοστού 9,9% της Δανίας.
Το κατά κεφαλήν εθνικό εισόδημα της Ελβετίας είναι τέσσερις φορές υψηλότερο από αυτό της Τσεχίας, αλλά το ποσοστό παιδικής φτώχειας στην Ελβετία είναι πάνω από 6 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο.
Προτεινόμενα μέτρα
- Για την εξάλειψη της παιδικής φτώχειας η UNICEF καλεί τις κυβερνήσεις και τα ενδιαφερόμενα μέρη να λάβουν επειγόντως τα ακόλουθα μέτρα:
- Επέκταση της κοινωνικής προστασίας για τα παιδιά, συμπεριλαμβανομένων των παιδικών και οικογενειακών επιδομάτων, για να συμπληρωθεί το οικογενειακό εισόδημα των οικογενειών.
- Διασφάλιση ότι όλα τα παιδιά θα έχουν πρόσβαση σε ποιοτικές βασικές υπηρεσίες, όπως η παιδική φροντίδα και η δωρεάν εκπαίδευση, που είναι απαραίτητες για την ευημερία τους.
- Δημιουργία ευκαιριών απασχόλησης με κατάλληλα μέτρα αμοιβής και φιλικά προς την οικογένεια, όπως γονική άδεια μετ’ αποδοχών, για την υποστήριξη των γονέων στο συνδυασμό εργασιακών και ευθυνών φροντίδας των παιδιών.
- Να διασφαλιστεί ότι υπάρχουν μέτρα προσαρμοσμένα στις ειδικές ανάγκες των μειονοτικών ομάδων και των μονογονεϊκών νοικοκυριών για τη διευκόλυνση της πρόσβασης στην κοινωνική προστασία, τις βασικές υπηρεσίες και την αξιοπρεπή εργασία και τη μείωση των ανισοτήτων.
Αντιμετώπιση του προβλήματος με αύξηση στις δαπάνες για παιδικά και οικογενειακά επιδόματα
«Τα επιδόματα σε χρήμα έχουν άμεσο αντίκτυπο στην ανακούφιση της φτώχειας. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής μπορούν να υποστηρίξουν τα νοικοκυριά δίνοντας προτεραιότητα και αυξάνοντας τις δαπάνες για παιδικά και οικογενειακά επιδόματα», αναφέρει η έκθεση και προσθέτει: «Μπορείτε να μάθετε πολλά από τις επιτυχίες διαφορετικών χωρών. Το πώς θα χρησιμοποιήσουμε αυτή τη γνώση θα καθορίσει πόσο αποτελεσματικά μπορούμε να διασφαλίσουμε την ευημερία των παιδιών σήμερα και στο μέλλον».
