Έχει περάσει περίπου 1,5 χρόνος, για την ακρίβεια 16 μήνες, από την τελευταία συνάντηση κορυφής ανάμεσα στον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη.
Σήμερα το μεσημέρι στις 12:00 οι δύο άνδρες αναμένεται να συναντηθούν στο περιθώριο της Συνόδου του ΝΑΤΟ. Με τα ως τώρα δεδομένα, στο κρίσμο αυτό ραντρεβού θα συμμετάσχουν ακόμα οι δύο υπουργοί Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης και Χακάν Φιντάν, αλλά και οι δύο διπλωματικοί σύμβουλοι Άννα Μαρία Μπούρα και Ακίφ Τσαγατάι Κιλίτς. Ο κ. Γεραπετρίτης θα έχει την ευκαιρία να τα πει κατ’ ίδιαν με τον κ. Φιντάν πριν ή μετά τη συνάντηση των ηγετών, ενώ ο υπουργός Άμυνας Νίκος Δένδιας θα συνατηθεί στις 11:30 με τον Γιασάρ Γκιουλέρ.
Το ραντεβού κορυφής Μητσοτάκη- Ερντογάν είναι αναμφίβολα ιδιαιτέρως κρίσιμο, με βάση τα νέα δεδομένα που υπάρχουν μετά την τελευταία μεταξύ τους συνάντηση τον περάσμένο Σεπτέμβριο στην Κωνσταντινούπολη. Ο καταστροφικός σεισμός στη γειτονική χώρα σε συνδυασμό με τον δύσκολο προεκλογικό αγώνα ανάγκασε τον Τούρκο πρόεδρο να ρίξει τους τόνους με την Ελλάδα. Παράλληλα το «πράσινο» φως που άναψε η Τουρκία για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ σημαίνει αυτόματα και μια επαναπροσέγγιση των γειτόνων με τη Δύση. Από τον Φεβρουάριο και μετά οι παραβιάσεις αποτέλεσαν παρελθόν και το μόνο που έμεινε ήταν κάποια σκληρά λόγια και μια επιθετική ρητορική απλώς για να συντηρείται η κόντρα. Ελλάδα, Τουρκία και Κύπρος έχουν νέες κυβερνήσεις με μεγάλο χρονικό ορίζοντα οπότε υπάρχει μια μικρή έστω ελπίδα για ένα «restart».
«Μπορούμε να συμφωνήσουμε ότι, με γνώμονα τον σεβασμό μας στο Διεθνές Δίκαιο, θα χαράξουμε έναν οδικό χάρτη, ώστε να μπορέσουμε να επιλύσουμε τη σημαντικότερη γεωπολιτική μας διαφορά, που δεν είναι άλλη από την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών», τόνισε σχετικά ο πρωθυπουργός κατά την προσέλευση του στη Σύνοδο Κορυφής, για να προσθέσει στη συνέχεια:
«Πιστεύω ότι και οι δύο μας, έχοντας μία ισχυρή λαϊκή εντολή, μπορούμε να κάνουμε ένα πρώτο βήμα επανεκκίνησης των σχέσεων Ελλάδος και Τουρκίας. Όπως έχω πει πολλές φορές, δεν είμαστε καταδικασμένοι να ζούμε με την Τουρκία σε ένα διαρκές κλίμα έντασης. Έχουμε προφανώς σημαντικές διαφορές. Μπορούμε όμως να συμφωνήσουμε ότι, με γνώμονα τις σχέσεις καλής γειτονίας αλλά και τον σεβασμό μας στο Διεθνές Δίκαιο, θα χαράξουμε έναν οδικό χάρτη ώστε να μπορέσουμε να επιλύσουμε τη σημαντικότερη γεωπολιτική μας διαφορά, που δεν είναι άλλη από την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών, δηλαδή ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδος, στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο» σημείωσε επιπροσθέτως ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Στη συνάντηση «κορυφής», η Ελλάδα προσέρχεται με την προσδοκία ότι εκτός από την επανεκκίνηση των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, θα διαμορφωθούν οι συνθήκες για να υπάρξει πρόοδος και στη θετική ατζέντα μεταξύ των Ελλάδας και Τουρκίας για όλα τα υφιστάμενα θέματα που αφορούν την οικονομία, το εμπόριο, την ενέργεια, τον τουρισμό, τις συγκοινωνίες, τις μεταφορές, τον πολιτισμό, τον αθλητισμό.
Η Αθήνα προσέρχεται με διακηρυγμένη τη θέση ότι δεν προτίθεται να κάνει υποχωρήσεις, ότι το μόνο θέμα προς διαπραγμάτευση είναι η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών και πως σε καμία περίπτωση δεν συζητά αναθεωρητικές αξιώσεις της ‘Άγκυρας.
Η θέση της Ελλάδας για τα αναβαθμισμένα F-16 που πρόκειται να πάρει η Τουρκία
Η είδηση, ότι η Τουρκία προορίζεται να πάρει εν τελεί την αναβάθμιση των F-16, ενδεχομένως και νέα αεροσκάφη, δεν πρόκειται να επηρρεάσει ιδιαίτερα τις κυβερνητικές θέσεις καθώς θεωρείται ότι οι ενέργειες που έγιναν τα τελευταία χρόνια σε συνδιασμό με την υφιστάμενη καθυστέρηση υλοποίησης του αιτήματος της γείτονος ήταν καίριας σημασίας.
«Πριν από τέσσερα χρόνια η γειτονική χωρα θα έπαιρνε 100 F-35 χωρίς κανέναν περιορισμό, ενώ σήμερα, για να πάρει την αναβάθμιση των F-16, θα υπόκειται στους περιορισμούς που θα βάλει το Κογκρέσο», αναφέρουν σχετικά με το θέμα αυτό, κυβερνητικές πηγές, καθώς θα δημιουργηθεί ένας ισχυρός μηχανισμός με αιρεσιμότητα από μέρους των αμερικανικών αρχών. «Αυτό δεν ήταν δεδομένο τέσσερα χρόνια πριν», λένε από την κυβέρνηση.
Δεν αποτελεί μυστικό, άλλωστε, το γεγονός ότι οι σχέσεις της Αθήνας με το Κογκρέσο είναι σε εξαιρετικά υψηλό επίπεδο, συνεπώς, οποιοδήποτε «περίεργη κίνηση» από πλευράς Ερντογάν, θα έχει συνέπειες.
Στους διπλωματικούς κύκλους της Αθήνας υπάρχει η εκτίμηση ότι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, τουλάχιστον σε αυτή τη χρονική στιγμή, δεν θα προβεί σε αξιώσεις που θα μπορούσαν να τορπιλίσουν το κλίμα.
Άλλωστε ο όρος του ισχυρού άντρα της Αμερικανικής Γερουσίας Ρόμπερτ Μενέντεζ για την προμήθεια των F-16 στην Τουρκία είναι να διασφαλιστεί από την κυβέρνηση Μπάιντεν ότι η Άγκυρα θα τερματίσει την επιθετικότητα απέναντι στην Ελλάδα και την Κύπρο και ότι αυτό θα έχει μόνιμο χαρακτήρα. Παράλληλα η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας περνά μέσα από τις σχέσεις καλής γειτονίας με την Ελλάδα και τον σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας.
Συνομιλίες Μητσοτάκη με Μακρόν και Σολτς
Εκτός από το τετ α τετ με τον πρόεδρο Ερντογάν, ο Κυριάκος Μητσοτάκης σήμερα Τετάρτη θα έχει διμερείς συναντήσεις με τον πρόεδρο της Γαλλικής Δημοκρατίας, Εμμανουέλ Μακρόν και τον καγκελάριο της Γερμανίας, Όλαφ Σολτς θέτοντας επί τάπητος θέματα ευρωπαϊκής και διμερούς ατζέντας.Παράλληλα, θα συναντηθεί και με τον πρωθυπουργό της Βόρειας Μακεδονίας, Ντίμιταρ Κοβάτσεφσκι.
Στο σκηνικό των διμερών επαφών κατά τη χθεσινή πρώτη ημέρα της Συνόδου, ο πρωθυπουργός, στην κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον Αλβανό ομόλογό του, συζήτησε το θέμα του Φρέντη Μπελέρη. Έθεσε, μάλιστα, με έμφαση στον Έντι Ράμα την ανάγκη να επιλυθεί το ζήτημα άμεσα, τονίζοντας ότι τίθεται ζήτημα κράτους Δικαίου στην Αλβανία.
Με τον Βρετανό υπουργό εξωτερικών συναντήθηκε στο περιθώριο της συνόδου ο Γιώργος Γεραπετρίτης. Διμερείς επαφές με τους ομολόγους του της Γερμανίας και της Ιταλίας είχε ο υπουργός άμυνας Νίκος Δένδιας, ο οποίος είχε σύντομη συνάντηση στους διαδρόμους της συνόδου και με τον Τούρκο πρόεδρο.
