Όλα τα εκθέματα έχουν φτάσει στο Κίεβο, σύμφωνα με ανακοίνωση του Μουσείου Allard Pierson στο Άμστερνταμ. Οι ιστορικοί του ουκρανικού Εθνικού Μουσείου Ιστορίας στο Κίεβο ευχαρίστησαν το μουσείο του Άμστερνταμ για την προσεκτική φύλαξη των αντικειμένων και για τη βοήθειά που παρείχαν, ώστε αυτά να επιστρέψουν με ασφάλεια στην πατρίδα τους.
Ποια είναι όμως η προϊστορία; Η έκθεση «Κριμαία: Χρυσός και μυστικά της Μαύρης Θάλασσας» διοργανώθηκε στο Αρχαιολογικό Μουσείο Allard Pearson στο Άμστερνταμ από τον Φεβρουάριο έως τον Αύγουστο του 2014. Παρουσιάστηκαν εκθέματα από τις συλλογές του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου της Ουκρανίας στο Κίεβο και τεσσάρων μουσείων της Κριμαίας. Μετά την προσχώρηση της Κριμαίας στη Ρωσία το 2014, αντικείμενα από τη συλλογή του Εθνικού Μουσείου επέστρεψαν από το Άμστερνταμ στο Κίεβο μετά το τέλος της έκθεσης.
Ταυτόχρονα, προέκυψε μια νομική διαμάχη σχετικά με την επιστροφή αντικειμένων στα μουσεία της Κριμαίας, σε περιοχές που δεν τελούσαν πλέον υπό τον έλεγχο των ουκρανικών αρχών. Τα μουσεία της Κριμαίας που ελέγχονται από τη Ρωσία επέμειναν να τους επιστραφεί η συλλογή. Το Κίεβο διαφώνησε.
Τα εκθέματα έπρεπε να επιστρέψουν
Μετά από πολυετή δικαστική διαμάχη στην Ολλανδία οι δικαστές εξέδωσαν απόφαση, σύμφωνα με την οποία τα εκθέματα έπρεπε να μεταφερθούν στην Ουκρανία και όχι στα μουσεία της Κριμαίας, τα οποία τελούν πλέον υπό ρωσικό έλεγχο.
Χρυσό κράνος από τον «Χρυσό της Κριμαίας»
Σύμφωνα και με εγκύκλιο του υπουργείου Πολιτισμού της Ουκρανίας, οι συλλογές των μουσείων της Κριμαίας έπρεπε να παραδοθούν στο Εθνικό Μουσείο Ιστορίας της Ουκρανίας στο Κίεβο για φύλαξη. Τον Νοέμβριο του 2023, τα αντικείμενα από τα μουσεία της Κριμαίας που βρίσκονταν στο Άμστερνταμ συσκευάστηκαν προσεκτικά και μεταφέρθηκαν στο Κίεβο. Εμπειρογνώμονες εξετάζουν τώρα την κατάσταση των εν λόγω εκθεμάτων.
Οι Ρώσοι επιμένουν πως ανήκουν στην Κριμαία…
Οι πολιτιστικοί αυτοί θησαυροί, γνωστοί και ως «Χρυσός των Σκυθών», είχαν γίνει μήλο της έριδος μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, πόσο μάλλον όταν ξέσπασε ο πόλεμος που ακόμη μαίνεται. Η Ελς φαν ντερ Πλας, διευθύντρια του Μουσείου Allard Pierson, εξέφρασε τώρα την ικανοποίηση της λέγοντας πως «είμαστε ευτυχείς που υπάρχει επιτέλους σαφήνεια και τα εκθέματα επεστράφησαν». Από την άλλη πλευρά, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε πως «ο χρυσός ανήκει στην Κριμαία και πρέπει να βρίσκεται εκεί». Ο διορισμένος από τη Μόσχα κυβερνήτης της Κριμαίας, Σεργκέι Αξιόνοφ, φάνηκε ακόμα πιο αιχμηρός, λέγοντας πως η νομική διαμάχη θα λυθεί στρατιωτικά μέσω μιας νίκης της Ρωσίας στον πόλεμο με την Ουκρανία.
Σύμφωνα με το Μουσείο του Κιέβου, έχουν επιστραφεί 565 αντικείμενα. Μεταξύ αυτών είναι γλυπτά και κοσμήματα Σκυθών ηλικίας 2000 ετών. Οι Σκύθες, οι οποίοι έδωσαν το όνομα στη συλλογή, θεωρείται ότι ήταν ο λαός, από τον οποίο προέρχονταν οι Αμαζόνες, και ζούσαν στις στέπες της Μαύρης Θάλασσας σε περιοχές που σήμερα ανήκουν στην Ουκρανία και τη νότια Ρωσία.
Πηγές: DW, DPA
Μαρία Ρηγούτσου
